Gorzowie Wlkp. - cmentarz wojenny na ul. Walczaka

Wiele jest cmentarzy usłanych grobami żołnierzy. Jednym z nich jest cmentarz wojenny w Gorzowie, mylnie nazywany przez wielu cmentarzem żołnierzy radzieckich.
Cmentarz wojenny przy ulicy Walczaka utworzony został w 1952 roku. W roku 1968 obsadzono go drzewami, krzewami i bylinami ozdobnymi. Ogrodzony jest niskim murem a mogiły kryją szczątki żołnierzy ekshumowanych z terenu Gorzowa oraz okolic. Pochowani są tam nie tylko żołnierze radzieccy ale także Polacy, Włosi, Belgowie i Czesi. Centaralną część zajmują groby przeniesione tu z okolic Gorzowa ( Górzyca, Żabice, Radówek, Owczary, Pamięcin, Słońsk, Kamień Mały). Po stronie lewej umieszczone są mogiły żołnierzy polskich przeniesione z ul. Warszawskiej oraz cmentarza obozowego w Dobiegniewie. Są tu również groby jeńców alianckich zamordowanych w więzieniu w Słońsku oraz zbiorowa mogiła (819) więźniów zamordowanych w nocy z 30/31 stycznia 1945 r. przez oddział SS w Słońsku.
Liczby w/g J. Zysnarskiego :Słońsk - ponad 2.000, Owczary 500, Zabice - ponad 2000, Kamień Mały - 159, Górzyca - 1115, Czarnów - 1069, Radówek - 744, Pamięcin - 115, Laski - 789.

W 1967 roku odsłonięty został pomnik z gwiazdą i Krzyżem Virtuti Militarii.

Trochę historii

Pierwszy cmentarz wojskowy utworzony został w 1945 na tzw. "kwadracie". Istniał do 1952 roku a pamiatką po nim był obelisk zwięczony czerwoną gwiazdą z napisem :" Wiecznaja sława gierojom pawszim w bojach za niezawistmost naszej rodiny". W roku 1972 obelisk został rozebrany i na jego miejscu stanął pomnik II Armii WP.
Na Skwerze Wolności znajdowały się 32 groby sowieckie. Inne w Parku Kopernika,Parku przy ul. Wawrzyniaka, przy ulicy Woskowej oraz obok szpitala przy ulicy Warszawskiej.

( na podstawie : "Encyklopedii Gorzowa" pod red. J. Zysnarskiego), fot. Tom.

Państwo zaczęło zakładać zbiorcze cmentarze poległych żołnierzy radzieckich i polskich w 1949r. Jak widać po artykule Meg, gorzowski powstał 3 lata później. Zaznaczyć należy, że początkowo był to tylko cmentarz żołnierzy z frontu o przełamanie Wału Pomorskiego i jego przedpola. Łącznie było takich siedem. Największe w Pile Wałczu i Szczecinku. Gorzowski na powierzchni 31.891 m kw. mieści 191 mogił zbiorowych i 135 indywidualnych, gdzie złożono kości 5.231 żołnierzy w tym większość (3.709) radzieckich. Są to również polegli w powiatach Gorzów Wlkp i Strzelce Krajeńskie jak również zmarli ze szpitali wojskowych. Później przeniesiono tutaj jeńców i aliantów.

Na uwagę zasługują ciekawe drzewa posadzone przy alejkach jak np: sumaki octowe o wielkich liściach i żółtokwiatowa katalpa.

Moje zdjęcia z ostatniej zimy:

Tablica upamiętniająca ofiary hitlerowskiego terroru, jeńców ekshumowanych ze Słońska zostanie umieszczona na cmentarzu wojennym przy ulicy Walczaka. Miasto ogłosiło przetarg na wykonanie i montaż tablicy. Wiadomość z portalu : www.gorzow.pl